Xem phong thủy ngôi nhà là nhận thức có lôgic của người xưa, đúng hay không còn phải bàn, song đây là kinh nghiệm đã có cách đây hàng ngàn năm trong dân gian Việt Nam, Trung Hoa... Sống trong một ngôi nhà trong môi trường kiến trúc hiện đại, đặt vấn đề xem phong thủy theo những tài liệu cổ quả là một việc làm không thực tế, do vậy chỉ nên xem xét ngôi nhà theo quan điểm môi trường sinh thái hợp hay không hợp với người ở theo những tiêu chí sau đây.
 

Diện tích mặt bằng:

Nhà to hay nhỏ, cần tỷ lệ thuận với số người cư trú nhà quá nhiều người mà chật chội sẽ làm cho mọi người khó chịu, bực tức, người ít mà diện tích nhà quá lớn, sẽ làm cho người ta cảm thấy lạnh lẽo,cô độc. Số phòng trong nhà thửa nhiều, ít người đi lại, ngôi nhà sẽ thiếu "nhân khí",dương khí suy " căn phòng sẽ mốc meo, báo điều vận thế xuống.
 
 Thông ánh sáng và thông gió:

Mọi gian phòng đều có thể tiếp nhận ánh sáng Mặt trời một cách trực tiếp hoặc gián tiếp do khúc xạ. Như vậy, các gian phòng đều được tiêu độc, nhưng cả gian phòng đều được ánh nắng chiếu rọi, ánh sáng sẽ quá thừa sẽ gây nên tác hại, điều mà phong thủy gọi là sát khí. Chiều tà, ánh nắng còn chiếu rọi vào phòng, đến tối còn nóng sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe . Thông gió là một việc lớn cho ngôi nhà, nếu phòng ngủ, phòng khách, phòng ăn không chú ý đến thông gió, trước sau cũng gây bệnh liên miên cho người ở.

Sử dụng thuận tiện:
Người là chủ thể, ngôi nhà là phụ thuộc, nếu đường đi lối lại không thuận tiện, sự sắp xếp trong ngôi nhà không hợp lý, sắp xếp các căn phòng cũng không phù hợp với thói quen sinh hoạt của mọi người ở trở thành phụ thuộc, ngôi nhà sẽ thành " chủ " phong thủy học cho rằng đó là dấu hiệu của sự suy vi.
  
Tạo dáng và trang hoàng nhà cửa:

Tạo dáng cần mới nhưng không quá mới mà dẫn tới lập dị, phá vỡ mất ấn tượng hài hòa. Trang hoàng cũng vậy, nhà ở bố trí như quán cafe,quán bar chỉ làm cho người ta đàm tiếu .Người sống trong nhà có cách trang hoàng như vậy lâu ngày sẽ nhiễm phong khí lac điệu thành thấp kém.
Xem khí của nhà: "khí" là một cái gì đó không nhìn thấy, thuần túy nhận biết qua cảm thụ của từng người, như vừa bước chân vào nhà, đã cho ta cảm giác an toàn, ấm cúng. Nhiều người mua nhà, vừa mới quan sát xong đã thích ngay, có cảm giác muốn ngồi lâu mà không muốn về. Cũng có nhà quan sát hồi lâu mà không có một ấn tượng gì, thậm chí gây khó chịu, hoăc vừa mới bước vào nhà là muốn ra ngay. Những hiện tượng nói trên đều do "khí" của một ngôi  nhà gây nên . "Khí" của một ngôi nhà sẽ đánh thức giác quan thứ sáu của con người, giúp người ta thấy ngôi nhà có cát khí hay sát khí theo cách nói của phong thủy học.
 
Xem địa thế ngôi nhà:

Xem  mặt phẳng ngôi nhà, đánh dấu rõ vị trí trước sau, xem cách đường bao nhiêu, đường rộng hay hẹp, có thuận tiện cho phòng hỏa hoạn không, số phòng trong ngôi nhà và hướng nhà. Quan sát, tìm hiểu hoàn cảnh xung quanh, như có gần nơi mua bán không, trong 3 năm đổ lại có nhiều người đến đây mua ở không, những người hàng xóm tình hình sức khỏe ra sao, có gần đền miếu, bệnh viện, xưởng sản xuất không?

Từ những điểm nói trên, phong thủy học cho rằng, có thể đánh giá sơ bộ về sự cát hung của ngôi nhà. Nhưng muốn chi tiết hơn, cần đi sâu vào những chi tiết sau :
Phương vị: đó là hướng nhà theo Đông, Tây, Nam, Bắc . Trong thuật dương trạch còn chi tiết hơn các phương vị là Đông Bắc, Đông Nam, Tây Nam, Tây Bắc, kể cả 4 phương vị trên là 8 phương vị, góc mỗi phương vị là 45 độ. Xem xét ngôi nhà có hợp với mệnh hướng phục vị hay không, như người Đông tứ mệnh hướng cát là Bắc, Nam, Đông, Đông Nam, người mệnh hướng Tây tứ là Tây, Tây Bắc, Tây Nam, Đông Bắc.
 
Vị trí phòng ngủ:

Các nhà nghiên cứu cho rằng gần nửa thời gian sống của con người là ngủ, do vậy phòng ngủ gán mật thiết với cuộc sống bình thường của mỗi người . Phong thủy học coi phòng ngủ ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình, sự nghiệp và sức khỏe như: phòng ngủ hướng Đông lợi, làm cho người ta phấn chấn, siêng năng trong mọi công việc. Phòng ngủ hướng Tây xấu, có ảnh hưởng tới sức khỏe, dễ bị bệnh tim và đau đầu . Phòng ngủ hướng Nam xấu làm cho người ta thích hư danh coi trọng sự nghiệp trời biển mà quên mất cuộc sống gia đình. Phòng ngủ hướng Bắc lợi song phải phòng rét vào mùa đông nếu khôg dễ mắc bệnh dạ dày, trĩ và ốm yếu.

 Vị trí phòng khách:

Đây là nơi gây ấn tượng nhất cho người đến thăm, là trung tâm hoạt động của gia đình. Nhà diện tích nhỏ, phòng khách còn kiêm luôn cả phòng ăn, phòng đọc sách...
Vị trí phòng khách ở giữa nhà là tốt nhất, nơi đây có thể quan sát mọi họat động trong và ngoài nhà. Phòng khách đặt nơi không thuận tiện thì cuộc sống gia đình lộn xộn, thậm chí dẫn đến mâu thuẫn. Vị trí phòng khách phía Nam cần thông gió và ánh sáng đủ. Tường phòng nên dùng màu ngả tía cho phù hợp việc hấp thụ ánh sáng gián tiếp của Mặt Trời. Nếu bàn làm việc đặt ở đây, trên mặt nên đặt đèn bàn.

Vị trí phòng ăn:

Về phương vị phòng ăn, nhười xưa có câu : " Thìn tỵ hoàng kim thủy " nghĩa là phòng ăn phương Đông Nam là triệu chứng lành, gia đình làm ăn hưng thịnh, ở hướng Tây Nam chịu ảnh hưởng của gió mùa Tây Nam, cát bụi nhiều không hợp vệ sinh.
 
Vị trí nhà bếp:

Phong thủy học cho rằng phương vị nhà bếp nên theo mệnh bát trạch . Những người Chấn mệnh Chấn trạch (nam giới sinh năm 1943 ,1952, 1961, 1970, 1979, 1988... Đối với nữ giới cùng năm sinh tương tự) lò bếp nên họa Tây Bắc hướng Tây Nam vì đó là tọa Ngũ Qủy mà hướng Diên niên phù hợp với yêu cầu tọa hung hướng cát.

Đây là loại bếp diên niên vợ chồng hòa thuận , phúc thọ khang ninh sao đó là tọa Tây hướng Đông, là tọa Tuyệt mệnh hướng phục vị, người người bình an. Người Tốn mệnh Tốn trạch (nam giới sinh năm 1942, 1951, 1960, 1969, 1978, 1987, nữ giới :1944, 1953, 1962, 1971, 1980, 1989... ) lò bếp nên tọa Tây hướng Đông cũng là tọa tây hướng cát thuộc về bếp lành Diên niên, phúc khang ninh, phu thê hòa thuận. Sau đó tọa Tây Bắc hướng Đông Nam tức là tọa Họa lại hướng phục vị cũng hay, người người bình an, gia đình hòa thuận ,người Khảm mệnh Khảm trạch (nam giới sinh năm 1936, 1945, 1954, 1963, 1972, 1981,... nữ giới : 1950, 1959, 1968, 1977, 1986...) lò bếp nên họaTây ,Bắc hướng Đông Nam, vì đó là tọa Lục sát hướng Sinh khí, bếp chủ đại quý, công danh nhẹ bước, con cháu hiển vinh. Sau đó là tọa Tây hướng Đông ,tức tọa Họa hại hướng Thiên Y, chủ đại cát, tiền của vào đầy, khỏe mạnh sống lâu.

Người Ly mệnh Ly trạch (nam giới sinh năm 1937, 1946, 1955, 1964, 1973, 1982, 1991... nữ giới: 1949, 1958, 1967, 1976, 1985... ) lòbếp nên tọa Tây hướng Đông, đó là Ngũ quỷ hướng Sinh khí, bếp Sinh khí chủ đại quý công danh nhẹ bước, con cháu vinh hiển. Sau đó tọa Tây Bắc hướng Đông Nam, tọaTuyệt mệnh hướng Thiên y, chủ đại phúc, tài lộc dồi dào , khỏe mạnh sống lâu . Những người Càng mệnh Càng trạch (nam giới sinh năm 1940, 1949, 1958, 1976, 1985..., nữ giới : 1946, 1955, 1964, 1973, 1982, 1991... ) lò bếp nên tọa Đông hướng Tây, tức tọa Ngũ quỷ hướng Sinh khí, bếp lành chủ đại quý, công danh nhẹ tiến, con cháu hiển vinh. Sau đó tọa Đông Nam hướng Tây Bắc tức tọa Họa hại hướng phụcvị, gia đình hòa thuận,bình an.

Người Đoài mệnh Đoài trạch (nam giới sinh năm 1939, 1948, 1957, 1966, 1975, 1984, ...nữ giới : 1947, 1956, 1965, 1974, 1983...) lò bếp nên tọa Đông Nam hướng Tây Bắc, tức tọa Lục sát hướng Sinh khí, bếp lành chủ đại quý, công danh nhẹ bước, con cháu hiển vinh. Sau đó là tọa Đông hướng Tây, tức tọa Tuyệt mệnh hướng Phục vị, bếp lành,gia đình hòa thuận, bình an. Người Cấn mệnh Cấn trạch (nam giới sinh năm 1938, 1947,1956, 1965, 1974, 1983, 1992... nữ giới: 1945, 1948, 1954, 1957, 1963, 1966, 1972, 1975, 1981, 1984...) lò bếp nên tọa Đông Nam hướng Tây Bắc, tức tọa Tuyệt mệnh hướng Thiên Y, bếp lành chủ đại phú, tiền của vào nhiều, mạnh khỏe, sống lâu. Sau đó là tọa Đông hướng Tây, tức tọa Lục sát hướng Diên niên, bếp chủ vợ chồng hòa thuận, phúc thọ khang ninh. Người Khôn mệnh Khôn trạch (nam giới sinh năm :1944, 1950, 1953, 1959, 1962, 1968, 1971, 1977, 1980, 1986, 1989... nữ giới: 1951, 1960, 1978, 1987... ) lò bếp nên tọa Đông hướng Tây , tức tọa Họa hại hướng Thiên Y, bếp chủ đại phú, tiền của vào nhiều, khỏe mạnh, sống lâu. Sau đó tọa Đông Nam hướng Tây Bắc, tức tọa Ngũ quỷ hướng Diên niên, vợ chồng hòa thuận, phúc thọ khang ninh.

Ngoài ra nên xem nhà bếp có phạm vào những điều kỵ như : bếp kỵ ngược với hướng nhà, nhà tọa Nam hướng Bắc nhưng lại tọa Bắc hướng Nam, kỵ cổng nhà chỉa vào bếp, kỵ cửa nhà bếp chỉa vào bếp, kỵ cửa bếp chỉa thẳng vào nhà vệ sinh, kỵ cửa bếp đối thẳng với cửa phòng ngủ, kỵ không gần phòng ngủ, kỵ phía sau nhà bếp trống trãi, sách cổ ghi : bếp kỵ ánh sáng từ cửa sổ chiếu xạ vào, chủ hung, kỵ bếp đặt trên cống, rãnh hoặc đường nước, kỵ có dầm xà đè trên đầu bếp, kỵ để tia nắng chiếu nghiêng vào nhà bếp, nhất là bếp bị ánh nắng phía tây chiếu vào, Phong thủy học còn cho rằng  bếp là nơi phai tàng phong tụ khí.

Do vây, không để gió thổi vào bếp, gió thổi vào bếp sẽbáo có điều hung, thực tế gió mạnh thổi vào dễ gây hỏa hoạn. Bếp thuộc hỏa, nên kỵ thủy là lẽ đương nhiên , do vậy xem lò bếp có hướng về Bắc (là thủy) hay không, nếu có thì điều chỉnh lại.

Những điều nói trên chỉ là quan niệm của người xưa khi xem phong thủy một ngôi nhà, song vấn đề mấu chốt vẫn là cái phúc, cái đức người ở. Người xưa có câu:" phúc định phúc nhân cư,phúc nhân cư phúc định",nghĩa là : đất phúc người có phúc ở, người có phúc ở đất phúc".