A. Disclaimer

1. Xin bỏ qua việc chêm từ tiếng nước ngoài vào trong khi viết vội
2. Lẽ ra nên có số liệu & trích dẫn hỗ trợ luận điểm nhưng đang nghĩ ý tưởng, sẽ bổ sung số liệu & trích dẫn sau
3. Bài này là rất kiễng chân vì đụng đến nhiều thứ ngoài chuyên môn, nhưng cứ cố gắng

B. Luận điểm

Thị trường tự do và toàn cầu hoá đã tạo ra một môi trường mà một số ít người vật được tỷ người.

C. Platform cho vấn đề

1. Môi trường

a. Môi trường physical

Mãnh hổ nan địch quần hồ. Một người khoẻ có thể đánh thắng physically chục người, nhưng không thể đánh hàng trăm. Tập hợp 7 người giỏi lại có thể đánh được tay không gần trăm người, nhưng khó hơn thế.

Có những môi trường một người đấu được rất nhiều người: các môi trường kinh tế, và môi trường kinh tế thì đấu nhau bằng trí tuệ.

b. Môi trường tiền

Môi trường đầu tư ở Mỹ phần lớn là institutional investor.

300 triệu người Mỹ làm những chuyện sau:

Vay nợ ngân hàng

Uỷ thác tiền pension cho các private insurance firms

Uỷ thác tiền nhàn rỗi cho các money managers

Tài sản của 300 triệu người nằm trong tay của vài trăm nghìn money managers. (1)

Tương tự, tài sản của rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài nằm trong tay vài trăm nghìn money managers nằm ngoài nước Mỹ.

2. Scalability

Đối với một conceirge thì vác một vali mất một phút, vác 10 vali mất 10 phút. Đối với một broker thì đặt lệnh $1k mất vài giây, đặt lệnh $1b cũng mất vài giây (tạm assume là sếp đã duyệt).

Tiền là thứ scale được. (2)

3. Toàn cầu hoá

Toàn cầu hoá giúp mọi thứ luân chuyển dễ dàng hơn và quá trình manipulation cũng dễ dàng nhanh chóng hơn.

4. Thị trường tự do

Lý thuyết thị trường tự do cho rằng người trong market sẽ watch lẫn nhau để điều chỉnh. Bất kỳ anomaly nào cũng sẽ trở về vị trí cân bằng nhanh chóng.

Thật vậy không?

6 tỷ người không chuyên, vài trăm nghìn người kha khá và bộ máy regulators (gồm những người kha khá) có watch được vài người thông minh kiệt xuất không? (3)

Nếu vài người thông minh kiệt xuất manipulate được vài trăm influencers của giới, rồi hàng trăm nghìn money managers trong giới đó hùa theo thì kết quả là: vài người kiệt xuất đó đã manipulate được tài sản của cả nước Mỹ và các đại gia nước khác. Finance là zero-sum game. Có kẻ thắng và người thua. Ở đây, vài người thắng, hàng trăm triệu người thua. Vài vs. vài trăm triệu là do (1) và (2).

Mỹ là đầu tàu kinh tế thế giới & thị trường tiêu thụ hàng hoá, Mỹ sụp cả thế giới sụp. Có thể nói vài người đó vật tay với hơn 6 tỷ người. Họ giàu lên trong khi 6 tỷ người nghèo đi.

Đã xảy ra chưa? Rồi, khủng hoảng tài chính 2007.

Một trăm người bình thường vật được một người cực khoẻ. Nhưng một trăm người khá không thể đấu trí lại một người xuất chúng.

D. Vài người đấy là ai?

Là financial engineers. Có một số đặc điểm chung sau

a. Cực giỏi toán: đặc biệt đạo hàm (differentiation), tích phân (integration), programming. Được hỗ trợ bởi khả năng xử lý thông tin khủng khiếp. Nói nôm na họ ở Mỹ biết sáng nay mẹ bạn mua bao nhiêu củ tỏi giá bao nhiêu tiền ở chợ gần nhà, và họ exploit được chuyện đó trong khi mẹ bạn chả hề aware gì.

b. Cực giỏi tâm lý: kéo được cả thế giới vào vòng xoáy ham tiền nhanh dễ

c. Xấu trai: đa số ngủ 3 tiếng/ngày, không xấu mới lạ

E. Vậy hệ thống kinh tế nào tốt hơn?

• Chưa có
• Có cái mới cũng sẽ bị exploit
• Tôi không tin Utopia sẽ tồn tại.

F. Người nông dân phải làm gì?

• Aware rằng cứ 10 năm khủng hoảng một lần, tần suất sắp tới chắc cao hơn
• Đoạn làm gì là hàng độc, đang nghĩ xem công bố thế nào cho tiện.

Chúc các bạn may mắn và hài lòng với bản thân khi tin rằng lạc quan là tốt.

The Juggler - AkumuInk