Mình có một cô bạn người dân tộc K’ho. Buôn bạn ấy xa, cách buôn mình 3 ngọn núi và chừng nửa ngày đường. Cái chốn xa xôi hẻo lánh ấy rất cực cho cả các thầy cô và đám học trò. Được một điều là tất cả đều rất cố gắng.

Sau khi học được cái chữ, cả buôn làng cùng góp sức cho bạn ấy được học tiếp ở trường huyện, trường tỉnh; những mong một ngày cánh chim rừng sẽ mang trái ngọt về cho buôn làng. Ơn Yàng, bạn ấy luôn ngoan và học tốt. Bao năm cày ải, cuối cùng bạn cũng tốt nghiệp loại khá bên trường Cao đẳng Sư phạm tỉnh.

Nhưng niềm vui ngày trở về chưa được bao nhiêu thì cả buôn làng lại phải đối mặt với thử thách của thần Rừng: Nếu không có tiền lo cho thần Rừng thì ngay cả một cô giáo người Kinh cũng không có chỗ dạy, đừng nói chi một cô giáo người K’ho. Lại là tiền, tù trưởng biết, dân buôn biết. Nhưng củ mài thì còn có thể đào được, con nhím còn có thể săn được, còn một “suất” dạy học ở trong trường buôn, trường xã mà cứ tầm vài chục “chai” thì dân buôn làng lấy đâu ra bây giờ?

Không được làm cô giáo, bạn ấy cũng chạy vạy đi các công ty, xí nghiệp để xin việc. Nhưng như các bạn biết, góc nhìn của các doanh nghiệp chưa thể công bằng cho người dân tộc thiểu số. Muốn tự làm ăn thì vẫn phải có vốn. Bản thân không có, rồi vay ai, ai cho vay? Nhiều thứ lắm. Thành ra gần 2 năm ra trường, bạn ấy lại phải quay về với cái nương, cái rẫy.

Sẽ là tiền lệ rất không tốt cho việc học hành của đám nhỏ bây giờ nếu cô giáo duy nhất của buôn làng sau bao năm đi học cái chữ mà lại phải quay về với cái rựa, cái phay. Khi đánh mất niềm tin, ta sẽ mất thêm rất nhiều thứ.

Mình muốn giúp bạn ấy. Phương án nào thì hiện giờ mình chưa định hình rõ vì điều kiện hiện tại của mình khá hạn chế. Bất cập của ngành Giáo dục trên quy mô cả nước thì đã rõ, nhưng đến chốn buôn làng cũng phải chịu hệ lụy thì có nên? Mình tính nhờ Báo chí thì có ổn ko? Có cách nào tốt hơn?

Cảm ơn các bạn!